18/11/2022
«Edutourism- Ανάδειξη του εκπαιδευτικού τουρισμού για την προώθηση της φυσικής και πολιτιστικής κληρονομιάς», στο πλαίσιο του Προγράμματος ΚΟΙΝΟΤΙΚΕΣ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΕΣ, INTERREG, INTERREG V-A «ΕΛΛΑΔΑ ΚΥΠΡΟΣ 2014- 2020», το οποίο συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΤΠΑ) κατά 85% και από Εθνικούς Πόρους της Ελλάδας και της Κύπρου κατά 15%,
Συζήτηση Focus Group – Ελληνικό Μεσογειακό Πανεπιστήμιο
Τμ. Διοίκησης Επιχειρήσεων και Τουρισμού | Παρασκευή, 18.11.2022
Στο πλαίσιο του προγράμματος «Ανάπτυξη του εκπαιδευτικού τουρισμού για την προώθηση της φυσικής και πολιτιστικής κληρονομιάς», με κωδική ονομασία «Edutourism», το οποίο χρηματοδοτείται από το πρόγραμμα INTERREG Ελλάδα- Κύπρος, υλοποιήσαμε πριν από λίγες μέρες (Παρασκευή 18 Νοεμβρίου 2022) μία διαδικτυακή συζήτηση στρογγυλής τράπεζας με συμμετέχοντες νέους έως 30 ετών αναφορικά με τις απόψεις τους για τον εκπαιδευτικό τουρισμό στην Κρήτη και την ανάπτυξη της συγκεκριμένης μορφής τουριστικής δραστηριότητας. Στη συζήτηση που διήρκησε λίγο παραπάνω από 2 ώρες συμμετείχαν 8 νέοι.
Στα πλαίσια της συζήτησης ρωτήσαμε τους συμμετέχοντες τις απόψεις τους πάνω σε συγκεκριμένα θέματα αναφορικά με τον εκπαιδευτικό τουρισμό και τις προοπτικές ανάπτυξη της συγκεκριμένης μορφής τουρισμού στην Κρήτη. Η παρούσα σύντομη αναφορά βασίζεται στην αποδελτίωση των βασικών σημείων της συζήτησης και εστιάζει στα κύρια αποτελέσματα αυτής και τις όποιες προεκτάσεις μπορεί να έχουν στα πλαίσια του μάρκετινγκ. Συνολικά, η παρούσα αναφορά εστιάζει σε τρία (3) βασικά συμπεράσματα.
Αρχικά να αναφέρουμε ότι το βασικό συμπέρασμα το οποίο προέκυψε από τη συζήτηση σχετίζεται με το ίδιο το τουριστικό προϊόν – υπηρεσία στη Κρήτη. Πιο συγκεκριμένα, οι ερωτώμενοι απάντησαν ότι τυχόν ανάπτυξη του εκπαιδευτικού τουρισμού στην Κρήτη θα ήταν ένα θετικό βήμα απλά και μόνο επειδή έτσι εμπλουτίζεται η τουριστική υπηρεσία και το τουριστικό προϊόν του νησιού. Με άλλα λόγια, θεωρούν ότι η ανάπτυξη μιας επιπλέον μορφής τουριστικής δραστηριότητας (την οποία θεωρούν συμπληρωματική του βασικού τουριστικού προϊόντος της Περ. Κρήτης), θα δρούσε υποστηρικτικά και συμπληρωματικά στο υφιστάμενο πλαίσιο τουριστικών δράσεων και μορφών τουρισμού που έχει αναπτυχθεί στο νησί.
Με βάση τα αποτελέσματα των ερευνών μας, προκύπτει ότι οι περισσότεροι νέοι θα επέλεγαν τον εκπαιδευτικό τουρισμό ή ένα πακέτο εκπαιδευτικών τουριστικών δραστηριοτήτων με βασικό σκοπό τη διασκέδαση τους. Μετά την ικανοποίηση της βασικής τους ανάγκης (της διασκέδασης δηλαδή), θα εξέταζαν και τις δυνατότητες που τους παρέχει ο εκπαιδευτικός τουρισμός. Σε αυτό το πλαίσιο αναφέρουν τη χρησιμότητα της ένταξης της έννοιας της παιχνιδοποιηση (serious games), τη δυνατότητα δηλαδή να εμπλουτίζουν τις γνώσεις τους μέσω εκπαιδευτικών παιχνιδιών. Το γεγονός ότι αναφέρουν τη παιχνιδοποίηση ως βασικό συστατικό ανάπτυξης του εκπαιδευτικού τουρισμού μαζί με την εστίαση πρώτα στην εμπειρία «Edutourism- Ανάδειξη του εκπαιδευτικού τουρισμού για την προώθηση της φυσικής και πολιτιστικής κληρονομιάς», στο πλαίσιο του Προγράμματος ΚΟΙΝΟΤΙΚΕΣ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΕΣ, INTERREG, INTERREG V-A «ΕΛΛΑΔΑ ΚΥΠΡΟΣ 2014- 2020», το οποίο συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΤΠΑ) κατά 85% και από Εθνικούς Πόρους της Ελλάδας και της Κύπρου κατά 15%,
και μετά στην εκπαίδευση μας οδηγεί στο συμπέρασμα ότι οι δυνητικοί επισκέπτες οι οποίοι θα έλθουν και θα καταναλώσουν υπηρεσίες εκπαιδευτικού τουρισμού περιμένουν πιο πλούσιες εμπειρίες σε σχέση με αυτά που έχουν στο μυαλό τους ή που θεωρούν ως δεδομένα οι φορείς και επαγγελματίες του τουρισμού στο νησί.
Ένα δεύτερο ενδιαφέρον συμπέρασμα που προκύπτει από την ανάλυση των αποτελεσμάτων αφορά την λεγόμενη μυωπία μάρκετινγκ. Σύμφωνα πάντα με τους συμμετέχοντες βαρύνει περισσότερο τους επίσημους φορείς και όσους ασχολούνται με την ανάπτυξη του τουρισμού και συγκεκριμένα του εκπαιδευτικού τουρισμού στην Κρήτη. Η μυωπία μάρκετινγκ στον εκπαιδευτικό τουρισμό περιγράφει τις περιπτώσεις εκείνες όπου οι φορείς (π.χ., εκπαιδευτικά ιδρύματα και τουριστικοί πράκτορες) αξιοποιούν ένα μικρό-περιορισμένο εύρος δυνατοτήτων του προϊόντος- υπηρεσίας, και αδυνατούν να κατανοήσουν (και άρα να εκμεταλλευτούν) όλες τις δυνατότητες του προϊόντος για δημιουργία προστιθέμενης αξίας. Για παράδειγμα, τα εκπαιδευτικά ιδρύματα «βλέπουν» μόνο τις δυνατότητες που μπορούν να προσφέρουν σε μια μικρή ομάδα τελικών χρηστών και αδυνατούν να αντιληφθούν το ρόλο τους αναφορικά με την ευρήτερη κοινωνία. Με άλλα λόγια, οι συμμετέχοντες θεωρούν οτι τόσο τα εκπαιδευτικά ιδρύματα όσο και οι επαγγελματίες του τουρισμού δεν κατανοούν τη σημασία του συγκεκριμένου προϊόντος (εκπαιδευτικού τουρισμού), δεν κατανοούν τα κίνητρα για τα οποία βάσει των οποίων οι δυνητικοί επισκέπτες θα μπορούσαν να επισκεφτούν την Κρήτη.
Ένα άλλο στοιχείο το οποίο προέκυψε από τη συζήτηση με τους νέους και επιβεβαιώνεται και μέσα από την πρωτογενή ποσοτική έρευνα, έχει να κάνει με την απουσία στρατηγικού σχεδιασμού και την ετερογένεια στις προτιμήσεις των καταναλωτών.
Πιο συγκεκριμένα, οι συμμετέχοντες ανέφεραν ότι ένα μεγάλο λάθος που γίνεται από τους φορείς και τους επαγγελματίες του τουρισμού είναι να θεωρούν ότι όταν μιλούν για ανάπτυξη εκπαιδευτικού τουρισμού, αυτό μπορεί να γίνει με τον ίδιο τρόπο για όλους. Δηλαδή το ίδιο προϊόν να καλύπτει με τον ίδιο τρόπο όλους τους καταναλωτές. Αντίθετα, οι απόψεις των συμμετεχόντων κινήθηκαν στην ακριβώς αντίθετη κατεύθυνση δηλώνοντας μας ότι το προϊόν του εκπαιδευτικού τουρισμού μεταβάλλεται και αλλάζει ανάλογα με την ηλικία του συμμετέχοντα τα κίνητρα του της και το τι θέλει να πετύχει ή το τι ψάχνει για το μέλλον. Η απουσία εξατομικευμένων κινήτρων και αντίστοιχα η έλλειψη συγκεκριμένων αξιακών προτάσεων γύρω από τον εκπαιδευτικό τουρισμό ανάλογα με τα χαρακτηριστικά της ζήτησης, καταδεικνύει τη κοντόφθαλμη οπτική την οποία έχουν υιοθετήσει φορείς και επαγγελματίες του τουρισμού αναφορικά με την ανάπτυξη νέων καινοτόμων εκπαιδευτικών προϊόντων και υπηρεσιών.
«Edutourism- Ανάδειξη του εκπαιδευτικού τουρισμού για την προώθηση της φυσικής και πολιτιστικής κληρονομιάς», στο πλαίσιο του Προγράμματος ΚΟΙΝΟΤΙΚΕΣ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΕΣ, INTERREG, INTERREG V-A «ΕΛΛΑΔΑ ΚΥΠΡΟΣ 2014- 2020», το οποίο συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΤΠΑ) κατά 85% και από Εθνικούς Πόρους της Ελλάδας και της Κύπρου κατά 15%.
Ένα τελευταίο σημείο το οποίο ανέδειξαν οι συμμετέχοντες και το οποίο συνδέεται με τις προηγούμενες παρατηρήσεις σχετίζεται με το πρότυπο του διαχρονικού πελάτη στην Κρήτη. Πιο συγκεκριμένα, οι συμμετέχοντες ανέφεραν ότι η ανάπτυξη των νέων καινοτόμων εκπαιδευτικών τουριστικών προϊόντων και υπηρεσιών όπως ο εκπαιδευτικός τουρισμός θα πρέπει να αναπτύσσεται με γνώμονα το γεγονός ή το πρότυπο του διαχρονικού πελάτη. Με άλλα λόγια αναπτύσεται ένα προϊόν (μία εκπαιδευτική τουριστική υπηρεσία) όχι για τον επισκέπτη της πρώτης φοράς αλλά τον επισκέπτη, ο οποίος θα έρχεται στην Κρήτη για να καταναλώσει ή να βιώσει διαφορετικές εμπειρίες κάθε φορά.
Το ενδιαφέρον στοιχείο που προκύπτει από την ανάλυση όλων των παραπάνω παρατηρήσεων έγκειται στο γεγονός ότι οι συμμετέχοντες με τον ένα ή με τον άλλο τρόπο, είτε δηλαδή εξαιτίας του εμπλουτισμένου τουριστικού προϊόντος, είτε την ετερογένεια στις προτιμήσεις των καταναλωτών, είτε το πρότυπο του διαχρονικού πελάτη, τεκμηριώνουν τη δυνατότητα που παρέχει o εκπαιδευτικός τουρισμός αναφορικά με την ανάπτυξη πολύ-μεταβλητών τουριστικών προϊόντων και υπηρεσιών τα οποία εύκολα προσαρμόζονται στις ανάγκες της αγοράς και του επιχειρηματικού περιβάλλοντος.
